به گزارش قم گویا به نقل از پایگاه خبری پردیسان آنلاین قم شهری با اقلیم خشک و شکننده که امروز با قرار گرفتن در شاهراه مواصلاتی ۱۷ استان کشور و هم‌چنین به برکت وجود بارگاه ملکوتی حضرت معصومه (سلام‌الله علیها)، مسجد مقدس جمکران و دیگر مکان‌های زیارتی و تفریحی جزء استان‌های گردشگر پذیر کشور به شمار می‌رود.

شاید قم را شهری کویری بدانیم اما در دل کویر آن روستاهای خوش آب‌وهوایی بوده که با یک برنامه‌ریزی می‌توانند از مقاصد خوب گردشگری روستایی و طبیعی در کشور تبدیل شوند.

گردشگری صنعتی پول‌ساز و اشتغال آفرین است که می‌توان با کمترین سرمایه و بدون اینکه بتوان به محیط‌زیست لطمه‌ای وارد کنیم به درآمدزایی و اقتصادی پایدار دست یافت.

برکسی پوشیده نیست که در چند سال اخیر شهرداری قم با بهره‌برداری از چندین پروژه شهری و تفریحی در قم عملکرد خوبی را رقم‌زده است.

کلانشهر قم ظرفیت‌های بسیار بالایی در حوزه گردشگری دارد که متأسفانه با توجه به نبود انسجام و یکپارچگی بین دست‌اندرکاران حوزه گردشگری و مدیریت شهری و از سویی عدم تعریف درست از گردشگری در قم نتوانسته است آن‌طور که بایدوشاید از این صنعت پول‌ساز بهره‌مند شود؛ قم در کنار کلان‌شهرهایی مانند شیراز و مشهد دومین شهر گردشگری مذهبی کشور به شمار می‌رود اما با وجود حجم بالای زائر ورودی به شهر قم به‌ویژه بعد از بحران کرونا هنوز که هنوزه در حسرت ماندگاری زائران و گردشگران خود به سر می‌برد.

عدم توجه به حوزه گردشگری منجر به افول اقتصادی و ناپایداری شهری  شده است و این در حالی بوده که مؤلفه‌های مدیریت شهری از عوامل تأثیرگذار در شاخص‌های توسعه پایدار گردشگری است؛ یکی از شرط‌های اساسی برای دست‌یابی به توسعه پایدار گردشگری نیازمند برنامه‌ریزی سازمان‌یافته برای تمام سطوح است، اخیراً شهرداری قم با بهره‌برداری از پروژه‌های مهمی هم چون باغ پرندگان، بوستان باغ‌موزه دفاع مقدس و مجموعه طرح‌های بوستان ۱۰۰۰ هکتاری که در چندین فاز تعریف و فازهایی از آن به بهره‌برداری رسیده است، سعی در رونق گردشگری شهری و هم‌چنین جذب و ماندگاری مسافر داشته است.

گردشگری شهری یک عامل تغییر دهنده فضا در مکان‌ها و زمان‌های شناخته‌شده برای هر شهر و کلان‌شهری محسوب می‌گردد، هر میزان که استفاده گردشگران از این فضا و امکانات، خدمات، تسهیلات و جاذبه‌های شهری بیشتر باشد، فضا و ساختار فضای شهری به سمت گردشگری بیشتر تمایل دارد.

شهر قم با وجود همه توانمندی‌های خود در حوزه گردشگری ضعف‌هایی نیز در آن دیده می‌شود عدم ماندگاری مسافر، نبود زائرسراها و عدم رشد فضاهای تفریحی همسو با ظرفیت‌های گردشگری و نبود تعریفی درست از گردشگری که پشت میله‌های گردشگری مذهبی محصور و زندانی‌شده چالش‌هایی است که باید مسئولان به آن توجه کنند.

پروژه‌های شهری که در ماندگاری و رونق گردشگری شهری تأثیر دارد

مدیر گردشگری و امور زائرین سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری قم در گفت‌وگویی با اشاره به نقش مدیریت شهری در رونق گردشگری قم می‌گوید: طی چند سال اخیر شهرداری قم به رونق و ماندگاری مسافر در قم توجه ویژه‌ای داشته است و برای این امر پروژه‌های خوب شهری و تفریحی را مورد بهره‌برداری قرار داده است که می‌توان به باغ پرندگان و هم‌چنین افتتاح فازهایی از پروژه هزار هکتاری و افزایش فضاهای سبز اشاره کرد.

حمید نادری می‌افزاید: در کنار پروژه‌های تفریحی، پروژه‌هایی مانند پروژه‌های تقاطع‌های غیرهمسطح و زیرگذر، توجه به روشنایی‌ها و زیباسازی شهری، توسعه المان‌ها و نصب سردیس‌ها، جدای از اینکه چهره شهر قم را تغییر داده در جذب گردشگران هم مؤثر بوده است.

به گفته وی، در آینده هم با افتتاح پروژه‌هایی مانند مترو، منوریل و پروژه‌های دیگری در بلندمدت به افق‌های خوبی در حوزه گردشگری شهری خواهیم رسید، اما با توجه به اینکه سیاست مدیریت شهری افزایش ماندگاری مسافران به ۴۸ ساعت در قم تمرکز شده و هنوز نتوانسته‌ایم ماندگاری را تنها به یک‌شب افزایش دهیم.

نادری با اشاره به اینکه قم مدیریت گردشگری کلان‌شهرهای کشور را بر عهده دارد، عنوان می‌کند: با رایزنی‌هایی که با کلان‌شهرهای دیگر کشور ازجمله شیراز و مشهد و یزد صورت گرفته، قرار است تورهای یکپارچه و سفرهای ارزان‌قیمت بین این شهرها با شهر قم برگزار کنیم.

مدیر گردشگری و امور زائرین سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری قم می‌افزاید: در نیمه شعبان آتی هم قرار است با همکاری شهر مقدس مشهد با تمرکز بر مسجد مقدس جمکران سفرهای ارزان‌قیمت مدیریت شود و در شهر مشهد نیز با شهادت امام رضا (ع) همکاری‌های شهری در حوزه گردشگری رونق یابد که با رشد نهضت پارکینگ سازی که زمانی چالشی برای مسافران قم بود وضعیت گردشگری قم نیز روزبه‌روز بهتر و مطلوب‌تر خواهد شد.

به گفته وی، در حوزه هتل‌سازی هم اتفاقات خوبی در حال رقم خوردن است و در شهر کهک که با توجه به آب‌وهوای مطلوبی که دارد اقداماتی در زمینه قم گردی طرح مطالعاتی برای مراکز بوم گردی شروع‌شده و در بلندمدت افق‌هایی دیده می‌شود.

گام بلند مدیریت شهری قم به سمت توسعه گردشگری

مدیر پروژه بوستان هزار هکتاری شهرداری قم می‌گوید: مدیریت شهری  در حوزه گردشگری و جاذبه‌های توریستی زیارتی، از سال ۱۳۹۵ حسب دستور شهردار اقدام به ارائه طرح بوستان هزار هکتاری زائر کرده و این پروژه ۱۰۰۰هکتاری دارای پیوست فرهنگی زیارتی نیز می‌باشد.

بوستان هزار هکتاری زائر در جنوب شرقی قم حدفاصل میدان مفید، کوه خضر نبی(ع) –زیردست کوه دوبرادران – تا بالادست مسجد مقدس جمکران واقع‌شده است.

مهدی هاشمی می‌افزاید: ابتدای آن طراحی و احداث باغ‌موزه بوستان ۴۵ هکتاری خضر نبی(ع) در فاز اول ۲۵ هکتار اجرا و در تابستان ۱۴۰۰ به بهره‌برداری رسید و فاز دوم شامل نمازخانه، سرویس بهداشتی ،ساختمان اداری، آب‌نماها، پیست دوچرخه‌سواری و مسیر تندرستی … ، آن در حال تکمیل شدن است.

به گفته وی، با توجه به دغدغه‌های مدیری شهری کلانشهر قم و پیگیری‌های مستمر درچند مرحله در فازهای مختلف به بهره‌برداری رسیده است. باغ پرندگان به مساحت ۱۱ هکتار در آبان ماه ۱۳۹۹ بااعتباری باغ بر ۳۰ میلیارد تومان و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در خصوص تأمین پرنده و نگهداری آن بالغ‌بر ۷میلیارد تومان که از آبان ماه سال ۱۴۰۰ مورداستفاده عموم مردم و زائرین قرارگرفته است.

هاشمی اظهار می‌کند: طراحی باغ گیاه‌شناسی در جنب کوه دوبرادران(بالادست منابع ذخیره آب ) به مساحت ۱۶ هکتار که در حال واگذاری به پیمانکار جهت اجرا می‌باشد.

وی با اشاره به نقش مدیریت شهری در رونق گردشگری شهری عنوان می‌کند: پل طبیعت، حدفاصل باغ پرندگان و بوستان خضر بر روی بلوار شهید آوینی که کلیه طراحی‌های آن در حال واگذاری به سرمایه‌گذار جهت احداث بوده که می‌تواند نقش مهمی در رونق و پایداری گردشگری ایفا کند.