بسم الله الرحمن الرحیم
«نهضتی کارآمد و جریانی فرهنگی»
حضرت امام خمینی (ره) معمار کبیر انقلاب اسلامی ایران در ماه های شروع پیروزی انقلاب اسلامی و همزمان با استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی دریک تحول بنیادین چندین نهاد انقلابی را ایجاد نمودندکه برخی از آن ها مانند : سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ،سازمان بسیج مستضعفین ،بنیاد پانزده خرداد ،بنیاد شهید و امور ایثار گران ،جهاد سازندگی ،سازمان تبلیغات اسلامی ،شورای عالی انقلاب فرهنگی ،شورای نگهبان ،کمیته امداد امام خمینی ، دادگاه انقلاب اسلامی می باشدکه متناسب با موقعیت شناسی ،ژرف نگری و مصالح نظام و برای پاسخ گویی به نیازهای کشور ، هرکدام منشاء خیرات و برکات عظیمی برای جمهوری اسلامی و خدمت به مردم عزیز ایران گردید .
یکی از این نهادهای بنیادین و اثر بخش نهضت سواد آموزی می باشد،که به برکت آن ،علم و اندیشه را در سطح جامعه جاری ساخت و از زلال چشمه سارآن هزاران هزار جوانه علم و دانش رویید و در اندک زمان عمر کوتاه خود توانست تعدادی از نشان های ارزشمند بین المللی را اخذ و صدها چهره فرهیخته و موفق علمی را با عنوان چهره های موفق سواد آموز برای خدمت در عرصه پیشرفت به جامعه عرضه نماید و برای تحقق شعار آموزش برای همه و همه برای آموزش تلاش کند .
در پیام حضرت امام خمینی برای تشکیل نهضت سواد آموزی سه هدف ارزشمند تبیین شده است الف) کوتاه مدت : آموزش خواندن و نوشتن به افراد محروم از نعمت سواد ب)بلند مدت: ارتقای آگاهی و دانش بزرگسالان نوسواد و کم سواد غیر محصل ج)تبدیل فرهنگ وابسته کشور به فرهنگ مستقل و خودکفا .
فرمودند:
۱- مع الاسف کشور ما وارث ملتی است که از این نعمت بزرگ (سواد)در رژیم سابق محروم و اکثر افراد کشور ما از نوشتن و خواندن برخوردار نیستند ،چه رسد به آموزش عالی .
۲-((سواد آموزی یک تکلیف دینی و شرعی است .))
۳-((ازجمله حوایج اولیه برای هر ملتی در ردیف بهداشت و مسکن بلکه مهم تر از آن ها ،آموزش برای همگان است.))
۴-باید هم نهضت سواد آموزی توسعه داشته باشد ،همه کسانی که سواد ندارند شرکت کنند تا آنان را ببرند به حدی که برای خودشان بتوانند مسائلی را بفهمند.
و رهبر فرزانه انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای هم فرمودند:
۱-((سواد آموزی جهادی بلند مدت و آینده ساز به شمار می رود .))
۲-((سواد آموزی یک جریان مهم فرهنگی است ))
۳-در بند اول سیاست ها ی کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش بیان داشته اند :((تحول در نظام آموزش و پروش مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی در جهت رسیدن به حیات طیبه (زندگی فردی و اجتماعی مطلوب اسلامی )و رشد و شکوفایی استعداد های فطری و ارتقای کیفی در حوزه های بینش ،دانش ،مهارت ،تربیت و سلامت روحی و جسمی دانش آموزان با تاکید بر ریشه کنی بی سوادی .
۴-((حقیقتا نهضت سواد آموزی بر بخش عظیمی ازمردم کشور عزیز ما حق حیات دارد.به خاطر این که به آن ها سواد،کلید تفکر و فراگیری بخشیده است و این نعمت بسیار بزرگی است .
۵- ((رشد و توسعه کشور با بازوهای اجرایی با سواد به مراتب سریع تر و آسان تر ازرشدو توسعه به وسیله گروهی است که بخش عظیمی از آنها بی سواد باشند.))
۶-درمورد سواد آموزی در درجه اول توسعه سواد و دردرجه دوم تعمیق سواد مورد نظر است نباید متوقف شود.
۷-همه به ویژه پدران و مادران باید به سواد آموزی و فعالیت های اجتماعی دختران و زنان کمک کنند تا انقلاب اسلامی هم چنان ازنیروی عظیم حضور زنان در صحنه بر خوردار باشد.
۸-آن وقتی که در دنیا خبری از علم و سواد و درس و مشق و نشانه های تعلیم و تعلم وجود نداشت ،اسلام و قرآن ،با اقرا شروع کرد و به قلم و نوشته سوگند خورد و اسیر جنگی را در مقابل یاد دادن چند کلمه آزاد کرد .این متعلق به چهارده قرن پیش است .همان کارهای اسلام و نبی مکرم ما (صلی الله علیه و آله) موجب شد که جامعه اُمّی عرب در زمانی که اروپای امروز هیچ خبری از علم و دانش نداشتند ،دارنده بزرگ ترین دانشگاه ها و بزرگ ترین دانشمندان و فارابیها و ابن سیناها و محمد بن زکریاها و ابوریحان ها و دیگران
ودیگران شود ؛یعنی درصدر اسلام مبارزه با بی سوادی و تحریص و تحریض به علم و دانش ،جامعه اسلامی را حدود هفت ،هشت قرن از همه دنیای متمدن آن روز جلوتر برد.
البته بعد مارجعت کردیم .مسلمانان تنبلی کردند و کار ما به این جا رسید .ولی حالا می توانیم دوباره شروع کنیم .دوباره انقلاب شد ،دوباره اسلام سرکار آمد و حالا دیگر بی سوادی معنی ندارد.
اهم مستندات قانونی و اسناد بالادستی و الزامی برنامه های سواد آموزی و آموزش برای همگان
۱-پیام حضرت امام خمینی (ره)درهفتم دی ماه ۱۳۵۸ مبنی برتاسیس نهضت سواد آموزی.
۲-دستور و تاکید و مطالبه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) مبنی بر به صفر رساندن بی سوادی .
۳-دستور و تاکید و مطالبه رهبر معظم انقلاب اسلامی درجمع فرهنگیان استان فارس در سال ۱۳۸۷٫
۴-اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران .
۵-اصل سی ام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران .
۶-اساس نامه تشکیل سازمان نهضت سواد آموزی (مصوب مجلس شورای اسلامی)
۷-آیین نامه اجرایی اساس نامه تشکیل سازمان نهضت سواد آموزی .
۸-مصوبه جلسه ۵۹۵شورای عالی انقلاب فرهنگی موضوع بهره گیری از مشارکت دستگاه های اجرایی و نهاد های اجتماعی دولتی و غیر دولتی در راستای اهداف سواد آموزی در سال ۱۳۵۸٫
۹- سند تحول بنیادین آموزش و پرورش .
۱۰-سیاست های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش (ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری ) به سران قوا.
۱۱-مصوبه ۷۳۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۹۲٫
۱۲-برنامه ریشه کنی بی سوادی در جمهوری اسلامی ایران .
۱۳- سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران افق ۱۴۰۴٫
۱۴-بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی .
۱۵-آیین نامه شورای عالی پشتیبانی سواد آموزی کشور .
۱۶-برنامه ششم توسعه کشور .
۱۷-نقشه جامع علمی کشور .
۱۸-آیین نامه اجرایی مدارس مصوب شورای عالی آموزش و پرورش .
۱۹-مصوبه مورخ۲۴/۷/۱۳۹۰هیات محترم وزیران .
۲۰-مصوبه هشتصد و شصت و دومین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش تاریخ ۲۳/۳/۱۳۹۱درخصوص چارچوب و کلیات برنامه درسی مرحله اول آموزش بزرگسالان (نهضت سواد آموزی ).
۲۱-نامه مورخ ۵/۱۰/۱۳۸۹رهبر معظم انقلاب اسلامی به وزیر آموزش و پرورش و حاج آقاقرائتی.
۲۲-نامه مورخ ۳۰/۱۱/۱۳۸۷ رهبر معظم انقلاب اسلامی به حاج آقا قرائتی .
گذری کوتاه بر اهم تاریخچه سواد آموزی در ایران
قبل از پیروزی انقلاب اسلامی امر آموزش عمومی و سواد آموزی بزرگسالان توسط سازمان های متعدد با عناوین مختلف از سال ۱۳۱۵ دنبال شد ،این سازمان ها عبارتند از:
۱- سازمان تعلیمات اکابر ۱۳۲۰-۱۳۱۵
۲- سازمان آموزش سالمندان ۱۳۳۵-۱۳۳۲
۳- سازمان آموزش بزرگسالان ۱۳۴۳-۱۳۳۵
۴- کمیته ملی پیکار جهانی با بی سوادی ۱۳۵۵-۱۳۴۳
۵- سازمان جهاد ملی سواد اموزی ۱۳۵۷-۱۳۵۵
۶- سازمان نهضت سواد آموزی ۷ دیماه ۱۳۵۸ تاکنون
اهم کارنامه و کارکرد درخشان نهضت سواد آموزی :
۱- کاهش قدر مطلق بی سوادی در گروه سنی ۶ سال و بالاتر .
۲- افزایش درصد با سوادی در گروه سنی ۶ سال و بالاتر .
۳- افزایش درصد با سوادی در گروه سنی ۲۹-۱۰سال .
۴- افزایش درصد با سوادی در گروه سنی ۴۹-۱۰سال.
۵-علاوه بر آموزش بزرگسالان در طی سال های ۷۸-۶۶سالانه هزاران نفر کودک لازم التعلیم در پایه های مختلف ابتدایی به ویژه در مناطق روستایی و محروم تحت پوشش آموزش قرار گرفته اند.
۶-تعیلم و تربیت و آموزش چهره های موفق سواد آموز با تداوم آموزش تا مراحل عالی تحصیلی وکسب مدارج علمی .
۷-تقویت وحدت ملی ،انسجام فرهنگی و انضباط اجتماعی با تلاش برای ایران قوی .
۸-خدمت به مناطق محروم ،عدالت گستری و فقر زدایی، از جامعه هدف و رسیدن به عدالت آموزشی .و بهره های برابر آموزشی.
۹- تقویت مشارکت موثر و آگاهانه در مسایل اجتماعی ،فرهنگی ،سیاسی و اقتصادی و پیشرفت های همه جامعه .
۱۰- توجه به آموزش گروه های آسیب پذیر .
۱۱-توسعه سواد در جامعه و افزایش میانیگن سطح تحصیلات بزرگسالان غیر محصل .
۱۲-محافظت و مراقبت از محیط زیست و منابع طبیعی و تقویت مسئولیت اجتماعی و پاسخ گویی و اعتلای فرهنگ عمومی جامعه .
۱۳-توسعه و ترویج بهداشت و سلامت فردی و اجتماعی و خانوادگی و پیشگیری از بیماری ها .
۱۴- ظهور و بروز استعدادها و قابلیت های بزرگسالان.
۱۵-ترویج و گسترش فرهنگ اسلامی و زندگانی اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و آشنایی با روخوانی و روان خوانی قرآن کریم .
۱۶ –تقویت و تثبیت و گسترش زبان فارسی .
۱۷-افزایش امید به زندگی و روحیه اعتماد به نفس و توانمند سازی جامعه مخاطب .
۱۸-ایجاد فرصت دوم یادگیری برای همه اقشار مردم .
۱۹-آموزش مهارت مدیریت اقتصاد و تنظیم دخل و خرج و حساب و کتاب هزینه های زندگی .