همزمان با ایام الله دهه فجر چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران، مهدی توکلیان، مدیرکل کتابخانه های عمومی استان قم با جمعی از ناشران و نویسندگان کتاب‌های دینی کودک و نوجوان دیدار و گفتگو کرد.

کتابخانه عمومی، حلقه واسط بین تولید کننده و مصرف کننده محتوا

در ابتدای این نشست، مهدی توکلیان، مدیرکل کتابخانه های عمومی استان قم گفت: ظرفیت خاص نهاد کتابخانه های عمومی به عنوان توزیع کننده کتاب و حلقه واسط بین مصرف کننده محتوا و تولید کننده می تواند به کمک ناشران و نویسندگان در ایجاد چرخه محتوا مورد استفاده قرار بگیرد؛ آمادگی ایجاد زمینه ای برای ارتباط بین نویسنده و مخاطب در نهاد وجود دارد که به واسطه آن نویسندگان بتوانند پیش و پس از انتشار آثار، بازخورد آن را مستقیما از مخاطب هدف بگیرند و به کمک این بازخورد ها و چرخه ای که ایجاد می شود آثار آنها مبتنی بر نیاز مخاطب باشد.

وی افزود: امروزه مخاطب انتخاب گرا است و تنوع محتوا های موجود نیز باعث شده است تا گاهی مخاطب در انتخاب سردرگم شود؛ نهاد کتابخانه های عمومی می تواند با ارائه داده های مرتبط از پایگاه داده سامانه امانت کتاب، به ناشران و نویسندگان در جهت دریافت میزان علاقه و استقبال کاربران از کتاب ها کمک کند.

توکلیان در بخش دیگری از صحبت‌هایش عنوان داشت: کتابخانه های عمومی می توانند با استفاده از فضاهای رسانه‌ای دراختیار و هم‌افزایی با صدا و سیما در معرفی و ترویج کتاب ها به ناشران و نویسندگان کمک کنند که این موضوع تا کنون در مواردی مثل کتاب «شهاب دین»، «هیس طوری» و «مجموعه قهرمان من» و موارد دیگری در همکاری با انتشارات مسجد مقدس جمکران و شهید کاظمی اتفاق افتاده است و این آمادگی وجود دارد که ۲۴ کتابخانه عمومی استان پایگاه رونمایی و معرفی کتاب های نویسندگان استان باشد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: خوشبختانه به واسطه همکاری و هم افزایی مثبتی که با اداره کل آموزش و پرورش استان اتفاق افتاده است، ارتباط خوبی بین کتابخانه های عمومی و مدراس شکل گرفته که ثمره آن را در برگزاری نشست های کتابخوانی، معرفی کتاب با حضور نویسندگان و حتی جشن های امضای کتاب در کتابخانه های عمومی با حضور دانش آموزان شاهد هستیم و این مهم با همکاری نویسندگان و ناشران می تواند بیش از پیش تقویت شود.

قم پایتخت دوم ادبیات کودک و نوجوان

در ادامه، علی باباجانی نویسنده کودک و نوجوان اظهار داشت: قم پایتخت دوم ادبیات کودک و نوجوان است و حضور بیش از ۳۰ نویسنده تخصصی کودک و نوجوان در استان گواه این ادعاست؛ با این حال، مشکل ما در حوزه کتاب و کتابخوانی، کمتر دیده شدن نویسندگان و آثار آنهاست؛ در سال های گذشته مجلات فعالی وجود داشت که بسیاری از آثار و نویسندگان به واسطه آنها معرفی و حتی استعدادیابی می شدند. در این زمینه نهاد کتابخانه ها فعالیت های خوبی را به خصوص با همکاری با مدارس داشته است اما نیاز به یک حرکت منسجم و پایدار داریم که می تواند به کمک ظرفیت اداره کل کتابخانه های عمومی استان شکل بگیرد.

از طرح نوشته تا اقبال مخاطب مورد توجه نویسنده و ناشر است

حجت الاسلام و المسلمین سید محمد مهاجرانی نیز در این نشست گفت: یکی از مشکلات حوزه نگارش برای کودکان و نوجوانان، ایده و سوژه مورد اقبال مخاطب است که دو نکته در این زمینه حائز اهمیت است؛ اول آنکه نویسنده کودک و نوجوان باید کتابشناس، فرهنگ شناس و آگاه به رسانه باشد و دوم پیوند بین نویسنده و مخاطب باید تقویت شود.

وی در ادامه افزود: شیوه استخراج ایده و موضوع نوشتن کتاب می تواند به کمک ارتباطی که از طریق کتابخانه های عمومی بین نویسنده و مخاطب ایجاد می شود تقویت شود و نویسنده براساس نیاز های مخاطب بنویسد؛ همچنین در مرحله بعدی کتابخانه های عمومی می توانند بستری برای به اشتراک گذاری طرح نوشته از سوی نویسنده با مخاطب باشد تا حتی پیش از نگارش نیز کتاب مورد نقد و بررسی مخاطب قرار گیرد.

بازخورد خوبی از نشست های رونمایی و معرفی کتاب در کتابخانه های عمومی دریافت کرده ایم

سید علیرضا حسنی از انتشارات مسجد مقدس جمکران نیز در این نشست با اشاره به اهمیت پیوند کتابخانه های عمومی، ناشران و مدارس در برطرف کردن خلا معرفی و ترویج کتاب گفت: در ماه های اخیر بسیاری از کتاب های انتشارات مسجد مقدس جمکران در کتابخانه های عمومی رونمایی و نقد و بررسی شده است که به این واسطه توانسته ایم بازخورد خوبی از مخاطبان پیرامون کتاب ها دریافت کنیم و امیدواریم این فرایند مستمر باشد تا یک جریان سازی شکل بگیرد.

کتاب خوب با تبلیغات خوب به کمک کتابخانه های عمومی

در ادامه، فاطمه بختیاری، نویسنده حوزه کودک و نوجوان در این نشست گفت: نقش ناشر در تبلیغ و ترویج کتاب بسیار مهم است و کتاب هایی که توسط ناشران دولتی منتشر می شوند به دلیل ضعف در تبلیغات، مورد استقبال مخاطب قرار نمی گیرند، در حالی که تجربه من در همکاری با ناشران خصوصی و تلاش آنها در حوزه معرفی کتاب بسیار مثبت بوده است؛ بنابراین در عصر حاضر کتاب خوب، نیاز به تبلیغات خوب نیز دارد و این موضوع می تواند به کمک کتابخانه های عمومی و ناشران انجام شود.

اهمیت حضور نویسندگان در کتابخانه های عمومی و مدارس

فهیمه شاکری مهر، نویسنده کتاب نبرد تکخوان نیز در این نشست ابراز داشت: یکی از کارهایی که می تواند به حفظ هویت شهری و احساس تعلق شهروندان به شهر انجام شود، معرفی نویسندگان و ارتباط مردم با آنهاست که خوشبختانه نهاد کتابخانه های عمومی به کمک مدارس این کار را از کودکان و نوجوانان آغاز کرده است و معتقدم نویسندگان نیز باید از این فعالیت های استقبال و حمایت کنند.

وی تصریح کرد: در حوزه کتابخانه های عمومی و البته در برخی از کتابخانه های عمومی، لازم است که ارتباط کتابداران و نویسندگان شکل بگیرد تا در نهایت منجر به استقبال بیشتر مردم از کتابخانه و گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی شود.

کتابخانه عمومی، حلقه واسط بین تولید کننده و مصرف کننده محتوا است

کتابخانه عمومی، محلی برای کشف استعداد های نویسندگی

هاجر زمانی نیز دیگر نویسنده حاضر در این نشست با اشاره به اهمیت استعداد یابی در حوزه نگارش تخصصی ویژه کودکان و نوجوانان گفت: یکی از خلا های حوزه کودک و نوجوان، تربیت نویسندگان تخصصی کودک و نوجوان است و کتابخانه های عمومی می توانند متولی این حوزه باشند تا شاهد کشف استعداد های بیشتر در حوزه کودک و نوجوان باشیم. کتابخانه عمومی، حلقه واسط بین تولید کننده و مصرف کننده محتوا است.

ارتباط با مخاطب در کشف و درک ذائقه مخاطب اهمیت دارد

عاطفه سادات موسوی، نویسنده کتاب «زینب خانم» نیز با اشاره به تجربه خود از جلسات رونمایی کتاب در کتابخانه عمومی آیت الله خامنه ای (مدظله العالی) ابراز داشت: نویسندگان در کشف و درک ذائقه مخاطب و همچنین سوژه یابی نیاز به کمک و ارتباط با مخاطب دارند و جلساتی مثل مراسم رونمایی از کتاب «زینب خانم» که اخیراً در کتابخانه عمومی و با حضور دانش آموزان برگزار شد به شکل گیری ارتباط موثر نویسنده و مخاطب کمک زیادی می کند.

نیازمند نقد جدی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان هستیم

محمدحسین قاسمی، مدیرانتشارات کتابک نیز در پایان این نشست گفت: خوشبختانه در ماه های اخیر فعالیت های خوبی در کتابخانه های عمومی شکل گرفته است که لازم است در این زمینه به کتابداران خسته نباشید بگوییم. نکته ای که در جلسات نقد کتاب اتفاق می افتد و باید اصلاح شود این است که در جلسات نقد اغلب نقد جدی اتفاق نمی افتد؛ هرچند که نکات بسیار مثبتی در جلسات مثل دیدار نویسندگان و دانش آموزان وجود دارد اما فکر می کنم اگر کمی نقد کتاب به صورت جدی تر پرداخته شود، آثار مثبتی برای نویسنده، ناشر و مخاطب به همراه خواهد داشت.